Σε υψόμετρο 1025 μ., πάνω από το χωριό Ψυχρό, βρίσκεται το σπουδαιότερο σπήλαιο της αρχαιότητας στην Κρήτη, το Δικταίο Άντρο. Ένα εντυπωσιακό άνοιγμα του εδάφους στη βόρεια πλαγιά του όρους Μουτσούνα Τούμπα, που προκαλεί δέος στους επισκέπτες του. Δεν είναι τυχαίο ότι οι αρχαίοι πρόγονοι επέλεξαν αυτό το σπήλαιο για να τοποθετήσουν τη γέννηση του Δία, Θεού των θεών και των ανθρώπων. Όπως εύστοχα παρατήρησε ο ιστορικός Σ. Σπανάκης, το Δικταίο είναι "η Βηθλεέμ της αρχαιότητας".
Η χρήση βέβαια του σπηλαίου ξεκινάει από τη νεολιθική εποχή (4.000-3500 π.Χ.) οπότε χρησιμοποιήθηκε ως εποχική κατοικία ή καταφύγιο ανθρώπων και ποιμενικών ζώων. Αργότερα, στην προανακτορική εποχή (3500-2000π.Χ.) το σπήλαιο χρησιμοποιήθηκε για την ταφή των νεκρών. Από το 2000 π.Χ. έως το 100 μ.Χ. εξυπηρέτησε ανάγκες λατρείας των θεών και συγκεκριμένα του Δία και, κατά τον αρχαιολόγο Evans, και μιας γυναικείας θεότητας που ήταν προσωποποίηση της γονιμότητας και της βλάστησης (η μητέρα γη που ανέλαβε και έκρυψε στα κατάβαθα της το νεαρό Δία). Στο σπήλαιο, εκτός από τους θεούς, λατρεύτηκαν και οι μεγαλοπρεπείς σταλακτίτες.
Οι ανασκαφές που έγιναν εδώ έφεραν στην επιφάνεια ένα κτιστό βωμό που περιβαλλόταν από κυκλώπειο τείχος, πήλινα αγγεία καμαραϊκού ρυθμού, τράπεζες σπονδών, χάλκινα ειδώλια σε στάση προσευχής, χάλκινα εργαλεία και όπλα αναθηματικά, αιχμές δοράτων, μαχαίρια, πόρπες, ιερούς διπλούς πελέκεις, σύμβολα της λατρευόμενης θεότητας κ.λπ. Από τη μελέτη των ευρημάτων, οι ειδικοί κατέληξαν σε υποθέσεις για τη χρήση του σπηλαίου κατά τη μεσομινωική και υστερομινωική εποχή: τόπος λατρείας του Δία αλλά και της θεάς γης, της Γαίας, δέχτηκε τα δώρα των πιστών, τα οποία τοποθετούνταν από τους αφιερωτές στις σχισμές των βράχων και των σταλακτιτών και σταλαγμιτών, και παρέμειναν εκεί με το πέρασμα του χρόνου, καθώς καλύφθηκαν από ασβεστικό υλικό. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι το ότι πολλά από τα ευρήματα προέρχονται από περιοχές εκτός Κρήτης, όπως η Ηπειρωτική Ελλάδα, αλλά και από δυτικές και βόρειες χώρες και την Εγγύς Ανατολή. Η ποικιλία αυτή των ευρημάτων με τον αναθηματικό τους χαρακτήρα δείχνουν την παγκόσμια αναγνώριση του Σπηλαίου και την πλατιά του ακτινοβολία.
Το άνοιγμα του Δικταίου είναι μεγάλο και επιτρέπει την είσοδο του φωτός μέχρι τον πυθμένα του, όπου και σχηματίζεται μία μεγάλη αίθουσα με μικρές λίμνες που σήμερα αποτελούν αποθέτη κερμάτων των σύγχρονων πιστών της τύχης. Το σπήλαιο εκτός από την αρχαιολογική του σημασία έχει και μεγάλη αισθητική αξία. Αναπτύσσεται με έντονα κατηφορική κλίση. Διαθέτει πλούσιο και εντυπωσιακό λιθοματικό διάκοσμο από σταλακτίτες, σταλαγμίτες και κολώνες.
Το Δικταίο είναι από τα λίγα σπήλαια της Κρήτης που έχει αξιοποιηθεί τουριστικά. Πεντακόσια περίπου μέτρα από την είσοδο του υπάρχει ένας μεγάλος χώρος στάθμευσης των οχημάτων που καταφθάνουν καθημερινά. Στο γύρω χώρο λειτουργούν ταβέρνες και μικρά καταστήματα πώλησης αναμνηστικών δώρων. Για όσους δεν έχουν τη δυνατότητα να απολαύσουν τη θέα προς τον κάμπο από τα βουνά που κυκλώνουν το Οροπέδιο, σε αυτό το σημείο θα αποζημιωθούν, καθώς έχει μία από τις ωραιότερες θέες προς τον κάμπο, πριν ξεκινήσουν να ανεβαίνουν το πέτρινο μονοπάτι που οδηγεί στην είσοδο του σπηλαίου. Η πεζοπορία διαρκεί περίπου 20 λεπτά. Μπορεί όμως να την αποφύγει κανείς ενοικιάζοντας γαϊδουράκι στην αφετηρία του. Μερικά μέτρα πριν από την είσοδο του σπηλαίου υπάρχει τουριστικό περίπτερο όπου γίνεται η κοπή εισιτηρίων. Εντός του σπηλαίου υπάρχουν ράμπες και φωτισμός για την ασφαλή και άνετη πρόσβαση έως το βάθος του.
Το Σπήλαιο του Ψυχρού, όπως θα το ακούσετε συχνά, θεωρείται ότι είναι από τους πιο επισκέψιμους αρχαιολογικούς χώρους στην Κρήτη. Κατά μέσο όρο δέχεται 150.000 επισκέπτες ετησίως.
πηγη oropedio.gr
Η χρήση βέβαια του σπηλαίου ξεκινάει από τη νεολιθική εποχή (4.000-3500 π.Χ.) οπότε χρησιμοποιήθηκε ως εποχική κατοικία ή καταφύγιο ανθρώπων και ποιμενικών ζώων. Αργότερα, στην προανακτορική εποχή (3500-2000π.Χ.) το σπήλαιο χρησιμοποιήθηκε για την ταφή των νεκρών. Από το 2000 π.Χ. έως το 100 μ.Χ. εξυπηρέτησε ανάγκες λατρείας των θεών και συγκεκριμένα του Δία και, κατά τον αρχαιολόγο Evans, και μιας γυναικείας θεότητας που ήταν προσωποποίηση της γονιμότητας και της βλάστησης (η μητέρα γη που ανέλαβε και έκρυψε στα κατάβαθα της το νεαρό Δία). Στο σπήλαιο, εκτός από τους θεούς, λατρεύτηκαν και οι μεγαλοπρεπείς σταλακτίτες.
Οι ανασκαφές που έγιναν εδώ έφεραν στην επιφάνεια ένα κτιστό βωμό που περιβαλλόταν από κυκλώπειο τείχος, πήλινα αγγεία καμαραϊκού ρυθμού, τράπεζες σπονδών, χάλκινα ειδώλια σε στάση προσευχής, χάλκινα εργαλεία και όπλα αναθηματικά, αιχμές δοράτων, μαχαίρια, πόρπες, ιερούς διπλούς πελέκεις, σύμβολα της λατρευόμενης θεότητας κ.λπ. Από τη μελέτη των ευρημάτων, οι ειδικοί κατέληξαν σε υποθέσεις για τη χρήση του σπηλαίου κατά τη μεσομινωική και υστερομινωική εποχή: τόπος λατρείας του Δία αλλά και της θεάς γης, της Γαίας, δέχτηκε τα δώρα των πιστών, τα οποία τοποθετούνταν από τους αφιερωτές στις σχισμές των βράχων και των σταλακτιτών και σταλαγμιτών, και παρέμειναν εκεί με το πέρασμα του χρόνου, καθώς καλύφθηκαν από ασβεστικό υλικό. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι το ότι πολλά από τα ευρήματα προέρχονται από περιοχές εκτός Κρήτης, όπως η Ηπειρωτική Ελλάδα, αλλά και από δυτικές και βόρειες χώρες και την Εγγύς Ανατολή. Η ποικιλία αυτή των ευρημάτων με τον αναθηματικό τους χαρακτήρα δείχνουν την παγκόσμια αναγνώριση του Σπηλαίου και την πλατιά του ακτινοβολία.
Το άνοιγμα του Δικταίου είναι μεγάλο και επιτρέπει την είσοδο του φωτός μέχρι τον πυθμένα του, όπου και σχηματίζεται μία μεγάλη αίθουσα με μικρές λίμνες που σήμερα αποτελούν αποθέτη κερμάτων των σύγχρονων πιστών της τύχης. Το σπήλαιο εκτός από την αρχαιολογική του σημασία έχει και μεγάλη αισθητική αξία. Αναπτύσσεται με έντονα κατηφορική κλίση. Διαθέτει πλούσιο και εντυπωσιακό λιθοματικό διάκοσμο από σταλακτίτες, σταλαγμίτες και κολώνες.
Το Δικταίο είναι από τα λίγα σπήλαια της Κρήτης που έχει αξιοποιηθεί τουριστικά. Πεντακόσια περίπου μέτρα από την είσοδο του υπάρχει ένας μεγάλος χώρος στάθμευσης των οχημάτων που καταφθάνουν καθημερινά. Στο γύρω χώρο λειτουργούν ταβέρνες και μικρά καταστήματα πώλησης αναμνηστικών δώρων. Για όσους δεν έχουν τη δυνατότητα να απολαύσουν τη θέα προς τον κάμπο από τα βουνά που κυκλώνουν το Οροπέδιο, σε αυτό το σημείο θα αποζημιωθούν, καθώς έχει μία από τις ωραιότερες θέες προς τον κάμπο, πριν ξεκινήσουν να ανεβαίνουν το πέτρινο μονοπάτι που οδηγεί στην είσοδο του σπηλαίου. Η πεζοπορία διαρκεί περίπου 20 λεπτά. Μπορεί όμως να την αποφύγει κανείς ενοικιάζοντας γαϊδουράκι στην αφετηρία του. Μερικά μέτρα πριν από την είσοδο του σπηλαίου υπάρχει τουριστικό περίπτερο όπου γίνεται η κοπή εισιτηρίων. Εντός του σπηλαίου υπάρχουν ράμπες και φωτισμός για την ασφαλή και άνετη πρόσβαση έως το βάθος του.
Το Σπήλαιο του Ψυχρού, όπως θα το ακούσετε συχνά, θεωρείται ότι είναι από τους πιο επισκέψιμους αρχαιολογικούς χώρους στην Κρήτη. Κατά μέσο όρο δέχεται 150.000 επισκέπτες ετησίως.
πηγη oropedio.gr